5 HAZİRAN DÜNYA ÇEVRE GÜNÜ:
SADECE BİR DÜNYA
Bugün, 5 Haziran Dünya Çevre Günü. Çevreye dair tüm sorunlar küresel boyutta ilk kez Birleşmiş Milletler tarafından düzenlenen İnsan Çevresi Konferansı’nda ele alındı. 1972 yılında yapılan bu konferansta, 5 Haziran’ın her yıl “Dünya Çevre Günü” olması resmiyet kazandı. 1974’te ilk kez kutlandığı yılın teması, “Sadece Bir Dünya” olarak belirlenmişti, 2022 teması da aynı oldu. Aradan geçen 50 yılda ise doğayı ve doğal yaşamı tehdit eden sorunlar, felaketler günden güne katlanarak büyüdü.
Ekolojik denge; hızla artan sanayileşme, yanlış tarım uygulamaları, dengesiz şehirleşme, doğal alanları sömüren üretim ve insan müdahalesiyle son 300 yılda büyük bir yıkıma uğradı. Sadece tek bir dünya var; ancak dünyadaki kaynaklar hızla yok oluyor, yaşanabilir alanlar tahribe uğruyor, bitki ve hayvan çeşitliliği azalıyor. Pek çok habitatı, yağmur ormanlarından sulak alanlara kadar birçok doğal mirasımızı kaybettik; kaybetmeye de devam ediyoruz.
Türler ve ekosistemler alarm veriyor
Türler ve ekosistemler iklim krizi karşısında mücadele veriyor. Hükümetler Arası Biyoçeşitlilik ve Ekosistem Hizmetleri Bilim ve Politika Platformu (IPBES), habitatın tahribatından dolayı yaklaşık 1 milyon canlı türünün risk altında olduğunu söylüyor. Dünya Doğayı Koruma Birliği (IUCN) verilerine göre yeryüzündeki yaklaşık 40.000 tür tehlike altında, 8.400'den fazla yabani hayvan ve bitki türünün nesli ise kritik düzeyde tehlikede. Son 300 yılda dünyadaki sulak alanların yüzde 87’si, 1970’ten bu yana yüzde 35’i; mercan resiflerinin ise yüzde 50’sinden fazlası yok oldu. Her yıl 10 milyon hektar orman alan tahrip ediliyor, 12 milyon tarım arazisi çölleşiyor.
Ülkemiz, son 70 yılda drenaj ve kurutma çalışmaları, yanlış ve aşırı su kullanımı nedeniyle sulak alanlarının yüzde 60’ından daha fazlasını kaybetti. Binlerce canlı, uygun yaşama ortamı bulamadığı için ya yaşam alanlarını terk etti ya da öldü. Türkiye son 50 yılda sulak alanların kuruması nedeniyle su kuşu varlığının yarıdan fazlasını kaybetti.
Dünyanın bize ihtiyacı var
Birleşmiş Milletler (BM), “Evrende milyarlarca galaksi, galaksimizde milyarlarca gezegen var, ancak sadece bir dünya var” çağrısı yaptı ve bu çağrıyla herkesi duyarlı olmaya ve harekete geçmeye çağırdı. Bu çağrıyı görmezden gelmemeliyiz. Bireyler, hükümetler, özel sektör daha sürdürülebilir bir gelecek için dönüşümü hızlandırmalı; dünyanın doğal akışına müdahale etmekten bir an evvel vazgeçmeli, tahribata dur demeliyiz. Biyolojik çeşitliliğimizi korumalı, nesli tehlike altında olan canlı türlerini ve yaşam alanlarını geri kazanmalıyız. Ve acil olarak tahrip edilmiş ve yok olmuş alanların restore edilmesi için programlar geliştirilmeli ve uygulamalıyız.
Unutmayalım; sadece bir dünya var ve hayatın devamı için dünyaya ihtiyacımız var. Dünyanınsa değişmek, iyileşmek için bize ihtiyacı var.
